Wat hieronder beschreven staat, hangt af van de rol die de gemeente kiest:
- actief én faciliterend, of
- sturend én faciliterend.
Dat geldt zowel voor het publiekrechtelijk instrumentarium als voor participatie. Het vertrekpunt is een zonproject waarvoor een omgevingsvergunning of een wijziging van het omgevingsplan nodig is.
Gemeente
Dit moet je als gemeente in deze fase regelen:
- Verdiep je in het ruimtelijk beleid van de gemeente, maar ook van de provincie en mogelijk het Rijk
- Wat is er opgenomen over zonneparken in de omgevingsvisie van de gemeente? Ga na hoe de voorkeursvolgorde zon op basis van de provinciale verordening is verwerkt.
- Als er in de omgevingsvisie ruimtelijke kaders en randvoorwaarden zijn opgenomen, vertaal deze dan naar een concreet toetsingskader voor het gebied waar het zonproject moet komen.
- Als het kader nog niet voldoende is of nog niet concreet genoeg: verzamel actief kennis over natuur/biodiversiteit, veiligheid en landschap in relatie tot zonneparken/projecten en vertaal deze in ruimtelijke randvoorwaarden voor het project. Denk daarbij aan randvoorwaarden voor wat betreft:
- Oppervlakte van de panelen op het terrein
- Hoogte van de panelen
- Afstand tussen de panelen
- Veiligheid
- Natuur
- Eisen voor natuurinclusiviteit voor de SDE-aanvraag
- Landschappelijke inpassing
- Bij het zonnepark moeten ook een trafostation, een toegangsweg en eventuele andere voorzieningen worden aangelegd.
- Het kan zijn dat het zonnepark moet worden aangesloten op een station in een andere gemeente.
- Gaat de gemeente een maximum stellen voor het aantal hectare zonneparken of het aantal opgewekte energie door zonneparken binnen de gemeente?
- Bepaal je rol als gemeente:
- Is de gemeente bevoegd gezag?
- De provincie kan ook bevoegd gezag zijn voor projecten onder de 50MW. Dan moet zij aantonen dat er een provinciaal belang is en dat de gemeente dat belang niet doelmatig en doeltreffend kan behartigen.
Let op:
Wanneer de Energiewet in werking treedt, is de provincie standaard het bevoegd gezag voor projecten met een vermogen van meer dan 50 MW (artikel 6.2, onder b, ontwerp-Energiewet, juni 2024). Alleen als de provincie – mét instemming van het college van B & W – besluit dat gezag over te dragen, kan dit anders worden geregeld (artikel 6.2, lid 2).
- Maak keuzes voor de inzet van het publiekrechtelijk instrumentarium en mogelijk grondbeleid en het participatiebeleid voor dit project.
- Kies welke rol de gemeente wil oppakken: actief of faciliterend of een hybridevorm.
- Maak een procesontwerp voor de besluitvormingsprocedure en verdeel de taken:
- Begin zo vroeg mogelijk met participatie en communicatie en stel een aanpak op:
- Procesparticipatie
Pas het opgestelde participatiebeleid toe op dit project.
- Financiële participatie
Wat zijn de ambities voor lokaal eigendom en andere vormen van financiële participatie voor dit project?
- Zorg ervoor dat je als gemeente goed benaderbaar bent tijdens het hele proces, bijvoorbeeld via een vaste contactpersoon.
- Betrek je collega’s en andere partijen vroeg in het proces:
- Collega’s van de afdelingen: RO, vergunningen, grondbeleid (voor eigen kavels), ecologie, natuur, verkeer en vervoer
- Collega’s uit het sociaal domein als het gaat om maatschappelijk vastgoed
- Overleg met buurgemeenten en andere overheden: hoe staan zij in dit proces? Zeker als het gaat om gemeentegrensoverschrijdende projecten (o.a. OER-projecten)
- Neem contact op met de netbeheerder
- Borg de betrokkenheid van de raad:
- Bepaal op welke momenten de raad wordt betrokken (en borg dit in de fases hierna).
- Zorg voor commitment door een startnotitie of principebesluit van de raad met voorwaarden vanuit de raad.
- Werk aan het kennisniveau van de raad door het houden van werksessies of het versturen van een nieuwsbrief.
- Leg een archief aan. Het doorlopen van procedures duurt meestal lang. Het gaat erom dat alle voorgaande stappen en besluiten vindbaar blijven. Dit is met name ook van belang voor mogelijk nieuwe collega’s.
Aandachtspunt
Als je te veel ambities en randvoorwaarden opstapelt, kan de businesscase onhaalbaar worden. Verdiep je daarom in de financiële aspecten door een goede gesprekspartner te zijn voor de initiatiefnemer.
Resultaat
- Tussen deze fase en de volgende moeten alle randvoorwaarden voor het initiatief of project op orde zijn. Heeft de gemeente alleen een algemeen beleid voor zonnevelden, dan is dit het moment om dat beleid om te zetten in concrete regels voor het beoogde gebied. Zo wordt het beleid straks een duidelijk toetsingskader.
Initiatiefnemer
Dit moet de initiatiefnemer in deze fase regelen
- Onderzoek samen met de gemeente welke mogelijkheden er zijn voor een zonproject.
- Overleg met de grondeigenaar of eigenaar van de functie (bijvoorbeeld een parkeerplaats of snelweg).
- Verken mogelijke randvoorwaarden met betrokken stakeholders (bijvoorbeeld kansen bij RWS langs snelwegen, mogelijkheden boven een parkeerplaats).
Resultaat
- Tussen deze fase en de volgende kan een grondpositie worden ingenomen, of er kunnen afspraken worden gemaakt over een grondpositie en samenwerking.